Borderline en relaties

Iemand die last heeft van Borderline als persoonlijkheidsstoornis is qua gedrag nogal veranderlijk. Deze persoon past namelijk voortdurend zijn of haar uiterlijk en acties aan om anderen te behagen. Wel is er vaak een duidelijk patroon te herkennen in de rollen die ze achtereenvolgens aannemen. Dit patroon doorloopt verschillende stadia: Die van de Kwetsbare verleidster, De claimende partner, en De haatfase. Deze ontwikkeling kan maanden duren, en soms zelfs jaren in beslag nemen. Daarna kan de de persoonlijkheid heen en weer geslingerd worden tussen de verschillende stadia.

Borderline in de eerste fase: kwetsbaar slachtoffer

In eerste instantie kan een Borderliner vrouwelijke lijken, lief, verlegen, kwetsbaar en “zichtbaar in nood”, op zoek naar haar ridder. In het begin, zal je een sterk versnellende gevoel van mededogen voelen want ze is een meester in het uitbeelden van zichzelf als het “slachtoffer van de liefde” en jij bent haar redder. Maar luister goed naar hoe ze zichzelf ziet als een slachtoffer. Ze doet een groot emotioneel beroep op je. Niemand  begrijpt haar- behalve jij. Andere mensen zijn “ongevoelig”. Ze is verraden, net toen ze op het punt stond mensen te vertrouwen. Maar er is iets “speciaals” met jou omdat “je haar echt lijkt te leren kennen.”

Je voelt je verheven, aanbeden, geïdealiseerd, misschien zelfs tot zo een niveau dat je je er ongemakkelijk bij voelt. In zeer korte tijd lijken jullie heel dicht bij elkaar te komen. De gesprekken die jullie voeren zijn intens, haar aandacht, en haar ogen zijn zo diep op jou gericht. Hier is een vrouw die eruit ziet als een droom die werkelijkheid wordt. Ze lijkt niet alleen te zorgen dat u het middelpunt bent van haar aandacht, ze hunkert ernaar je meningen, gedachten en ideeën te horen. Het zal lijken alsof je eindelijk gevonden hebt wat je hart verlangt. Net als veel andere dingen die te mooi lijken om waar te zijn, is deze partner dat ook. Dit is namelijk de persoonlijkheidsstoornis die borderline heet. Het zal allemaal zo echt lijken, want het is echt in haar hoofd. Maar wat in haar gedachten is, is niet wat er werkelijk gebeurt.

Seks zal fantastisch zijn want ze weet als geen ander je behoeftes te lezen. Het zal lijken prachtig – voor een tijdje. Intensiteit is haar troef maar hoort bij borderline. Haar drijfveer is een instinctieve en geconcentreerde behoefte om jou te controleren en te domineren. Haar erotische intensiteit verpakt ze op sluwe wijze zodat jij niet in de gaten hebt dat haar “Ik houd van je” eigenlijk betekent: “Ik wil dat je van me houdt”. En als ze zegt “Dit was het beste dat me is overkomen” bedoelt ze eigenlijk- vertel me “ik ben het beste dat jou overkomen is”.

Zodra ze met succes jouw belangstelling heeft gewekt zal haar intense belangstelling voor jou subtiel veranderen in de tijd. Ze lijkt nog steeds geïnteresseerd te zijn in je, maar uitsluitend wanneer je jouw aandacht en zorg exclusief aan haar besteed. Dit is wanneer je “iets” begint te merken. Je gedachten, gevoelens en ideeën fascineren haar, maar alleen wanneer ze zich richten op haar. Op dit moment voel je niet alleen empathie maar denk je dat je verliefd bent op haar. Vooral wanneer het in je aard ligt de redder in nood te spelen. Dit is dan ook het meest voorkomende excuus dat ik hoor als therapeut, wanneer ik vraag waarom mannen bij een borderline vrouw blijven: “…. Maar ik hou van haar!” Volwassen liefde is gebaseerd op wederzijds belang, zorg en respect – niet op one-way emotionele reddingen. Zorgen doe je voor kinderen. Niet voor je volwassen partner.

Borderline in de tweede fase: claimer

Maar, als je net als koning Priamus, ten prooi valt aan deze Trojan Horse en haar binnenlaat in je stadspoorten, zal de eerste Berserker die het paard verlaat een sluwe claimer zijn Ze is een meester op het gebied van het vergroten van haar controle door middel van empathie, ze is briljant in het uitlokken van sympathie en het uitzoeken van degenen die haar het meeste zal opleveren.

Lichamelijke klachten komen vaak voor. Haar hoofd doet pijn. Eigenaardige pijnen van alle soorten komen en gaan als onzichtbare, kwaadaardige metgezellen. Als je ze goed volgt zal je opvallen dat ze gelijke tred houden met jouw toenemende of juist afnemende aandacht. Haar klachten zijn manieren om te zeggen: “Laat mij niet in de steek. Red me!” En Haar kwalen zijn niet alleen fysiek. Ook geestelijk en emotioneel heeft ze allerlei problemen.

Ze is depressief of angstig, gesloten en onverschillig of kwetsbaar en overgevoelig. Ze kan in een oogwenk heen en weer slingeren tussen opgetogen agitatie en treurige somberheid. Kijken naar de grillige veranderingen in haar stemmingen lijkt op het volgen van de naald op een schaal van Richter grafiek bij een actieve vulkaan, je weet nooit welke beweging van de naald de grote explosie zal voorspellen.

Maar na elke emotionele uitbarsting zal ze om genade smeken. En omdat ze een groot beroep doet op jouw gewetensvolle natuur, blijf je bij haar in de illusie dat je kunt ontdekken hoe je de volgende uitbarsting kunt voorkomen. Maar in werkelijkheid is het zinloos te blijvenhangen rond deze ketel van emotionele onvoorspelbaarheid. Het heeft namelijk geen enkele zin om alles in het werk te stellen om haar te begrijpen of te helpen.

Het is alsof je een strandwachter bent die een verdrinkende vrouw probeert te redden. Elke keer trek je haar uit de woelige zee en geeft haar warme thee en koekjes, wikkelt haar in een comfortabele deken totdat ze zich weer ok voelt. Maar dan springt ze ineens weer overboord en begint opnieuw om hulp te smeken. En dit blijft zich eindeloos herhalen totdat je duidelijk wordt dat het om Borderline gaat.

Het maakt niet uit hoe effectief je bent in het helpen van haar, niets is ooit genoeg. Geen fysieke, financiële of emotionele steun lijkt ooit een blijvend verschil op te leveren. Het is net alsof je het beste van jezelf geeft in een zwart gat van bodemloze emotionele honger. En als je maar lang genoeg doorgaat, zul jezelf opgeslokt worden door dat zwarte gat.